گرانول بازیافتی

در اقتصاد امروز، مفهوم «اقتصاد چرخشی» (Circular Economy) دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای صنایع است؛ فرآیندی که در آن، ضایعات به عنوان یک منبع جدید برای تولید به کار گرفته می‌شوند. قهرمان اصلی و کلیدی این چرخه در صنعت پلاستیک، محصولی به نام «گرانول بازیافتی» است. این دانه‌های پلاستیکی که از فرآوری ضایعات پساصنعتی و پسامصرفی به دست می‌آیند، به کارخانه‌ها اجازه می‌دهند تا ضمن کاهش چشمگیر هزینه‌های مواد اولیه، نقشی فعال در حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست ایفا کنند.

از آنجایی که دنیای گرانول‌ های بازیافتی بسیار گسترده است و شامل انواع و گریدهای کیفی متفاوتی می‌شود، ما در این مقاله به عنوان یک راهنمای مرجع و کامل، به تمام جنبه‌های آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا با مزایا و معایب استفاده از این مواد، تفاوت کلیدی آن با مواد نو، انواع مختلف آن بر اساس پلیمر پایه، و نکات مهم در خرید و ارزیابی کیفیت آن به صورت دقیق و فنی آشنا شوید.

گرانول بازیافتی چیست؟

گرانول بازیافتی یک ماده اولیه ثانویه است که از طریق فرآوری صنعتی ضایعات پلاستیکی به دست می‌آید. این محصول، نتیجه یک فرآیند مهندسی پیچیده برای بازگرداندن پلاستیک‌های استفاده شده به چرخه تولید است. برخلاف ضایعات خرد شده ساده (پرک)، گرانول بازیافتی از مرحله ذوب، فیلتراسیون و شکل‌دهی مجدد عبور کرده است. این فرآیند ذوب، خواص ماده را همگن‌ کرده، آخرین ناخالصی‌ها را حذف می‌کند و آن را به شکل دانه‌های یکنواخت در می‌آورد که برای استفاده در ماشین‌آلات حساس صنعت پلاستیک (مانند دستگاه‌های تزریق) کاملاً آماده و بهینه است.

منابع اصلی تولید گرانول بازیافتی

ضایعات پلاستیکی که به عنوان خوراک این خطوط تولید استفاده می‌شوند، به دو دسته اصلی تقسیم می‌گردند:

• ضایعات پساصنعتی: این ضایعات، تمیزترین و باکیفیت‌ترین منبع برای تولید گرانول بازیافتی هستند. آن‌ها شامل ضایعاتی می‌شوند که در حین فرآیند تولید در کارخانه‌ها ایجاد شده‌اند، مانند راهگاه‌های تزریق، لبه‌های اضافی ورق‌ها یا قطعات معیوب. از آنجایی که نوع پلیمر و تاریخچه این ضایعات کاملاً مشخص و عاری از آلودگی است، گرانول تولید شده از آن‌ها بالاترین کیفیت را دارد.
• ضایعات پسامصرفی: این ضایعات، بخش عمده زباله‌های پلاستیکی را تشکیل می‌دهند و از منابع خانگی و شهری جمع‌آوری می‌شوند (مانند بطری‌ها، ظروف بسته‌بندی، اسباب‌بازی‌های کهنه و…). این منبع بسیار فراوان است، اما چالش اصلی آن، نیاز به تفکیک دقیق و فرآیندهای شستشوی پیچیده برای حذف کامل آلودگی‌ها (مانند باقی‌مانده مواد غذایی، برچسب‌ها و…) قبل از ورود به خط تولید گرانول است.

مفهوم “چرخه حیات” در اقتصاد چرخشی

گرانول بازیافتی محصول کلیدی و قابل معامله در اقتصاد چرخشی است. چرخه حیات آن نشان می‌دهد که چگونه یک ماده از حالت زباله به یک منبع ارزشمند تبدیل می‌شود:

1. تولید و مصرف: یک محصول پلاستیکی (مثلاً یک صندلی) تولید و استفاده می‌شود.
2. جمع‌آوری و تفکیک: صندلی شکسته به عنوان ضایعات جمع‌آوری و بر اساس نوع پلاستیک (مثلاً پلی‌پروپیلن) تفکیک می‌شود.
3. فرآوری: ضایعات وارد خط تولید گرانول بازیافتی شده و به گرانول‌های تمیز پلی‌پروپیلن تبدیل می‌شوند.
4. تولید محصول جدید: این گرانول‌ها به یک کارخانه دیگر فروخته شده و برای تولید یک محصول کاملاً جدید (مثلاً یک جعبه ابزار یا یک قطعه داخلی خودرو) استفاده می‌شوند.

این فرآیند که به آن بازیافت حلقه-باز (Open-Loop Recycling) گفته می‌شود (تبدیل یک محصول به محصولی متفاوت)، رایج‌ترین شکل بازیافت است. در حالت پیشرفته‌تر، یعنی بازیافت حلقه-بسته (Closed-Loop Recycling)، محصول به خودش تبدیل می‌شود (مانند تبدیل بطری به بطری جدید). البته، باید در نظر داشت که در هر چرخه بازیافت، به دلیل تنش‌های حرارتی و مکانیکی، ممکن است خواص پلیمر به میزان ناچیزی افت کند که این پدیده به آن “Downcycling” گفته می‌شود.

چرا باید از گرانول بازیافتی استفاده کنیم؟ (مزایا و معایب)

محبوبیت روزافزون گرانول بازیافتی در صنایع مختلف، تنها به دلیل جنبه‌های زیست‌محیطی آن نیست، بلکه این محبوبیت ریشه در مجموعه‌ای از مزایای قدرتمند اقتصادی نیز دارد. البته، استفاده از این مواد چالش‌ها و محدودیت‌های خود را نیز به همراه دارد. در این بخش، به صورت کاملاً شفاف و بی‌طرفانه، تمام جنبه‌های مثبت و منفی استفاده از این ماده اولیه ثانویه را بررسی می‌کنیم.

۱. مزایای اقتصادی

• کاهش چشمگیر هزینه مواد اولیه: این اصلی‌ترین و مهم‌ترین مزیت اقتصادی است. گرانول بازیافتی تقریباً همیشه با قیمتی پایین‌تر از معادل مواد نوی پتروشیمی خود به فروش می‌رسد. از آنجایی که هزینه مواد اولیه، بزرگترین بخش از قیمت تمام شده یک محصول پلاستیکی را تشکیل می‌دهد، حتی یک کاهش ۱۰ تا ۳۰ درصدی در این هزینه می‌تواند حاشیه سود یک تولیدکننده را به شکل قابل توجهی افزایش دهد.
• ثبات قیمت و کاهش وابستگی به نفت: قیمت مواد پلاستیکی نو، ارتباط مستقیمی با قیمت جهانی و پرنوسان نفت خام دارد. این موضوع، پیش‌بینی هزینه‌ها و بودجه‌بندی را برای تولیدکنندگان دشوار می‌کند. در مقابل، قیمت گرانول بازیافتی بیشتر به عوامل داخلی مانند هزینه‌های جمع‌آوری و فرآوری بستگی داشته و از ثبات بیشتری برخوردار است که این امر به مدیریت مالی پایدارتر کمک می‌کند.
• مزیت رقابتی و بازاریابی: امروزه، بسیاری از مصرف‌کنندگان نهایی و شرکت‌های بزرگ به دنبال محصولات پایدار و دوستدار محیط زیست هستند. استفاده از گرانول بازیافتی به شما این امکان را می‌دهد که محصول خود را با برچسب «تولید شده از مواد بازیافتی» به بازار عرضه کنید. این یک مزیت بازاریابی قدرتمند است که می‌تواند برند شما را متمایز کرده و شما را به بازارهای جدید، به خصوص بازارهای صادراتی به اروپا، وارد کند.

۲. مزایای زیست‌محیطی

• کاهش حجم زباله و جلوگیری از آلودگی: واضح‌ترین مزیت، جلوگیری از ورود پلاستیک‌های مصرف شده به محل‌های دفن زباله یا طبیعت (اقیانوس‌ها و خاک) است. هر کیلوگرم پلاستیک که بازیافت می‌شود، یک کیلوگرم از حجم زباله‌های کره زمین کم می‌کند.
• صرفه‌جویی عظیم در مصرف انرژی: فرآیند تولید پلاستیک از مواد بازیافتی به طور متوسط بین ۷۰ تا ۸۰ درصد انرژی کمتری نسبت به تولید همان پلاستیک از نفت خام مصرف می‌کند. این صرفه‌جویی عظیم در انرژی، به معنای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش فشار بر روی منابع انرژی است.
• حفاظت از منابع طبیعی تجدیدناپذیر: پلاستیک از نفت خام، یک منبع طبیعی محدود و تجدیدناپذیر، تولید می‌شود. بازیافت پلاستیک به معنای کاهش مستقیم نیاز به استخراج و پالایش نفت جدید برای تولید پلاستیک است و به حفظ این منابع برای نسل‌های آینده کمک می‌کند.

۳. معایب و چالش‌ها

• عدم یکنواختی و تنوع کیفیت: برخلاف مواد نو که دارای خواص کاملاً ثابت و مشخصی هستند، کیفیت گرانول بازیافتی می‌تواند از یک بچ به بچ دیگر متغیر باشد. این تنوع به منبع ضایعات و دقت فرآیند بازیافت بستگی دارد و نیازمند آن است که خریدار، خود دارای یک سیستم کنترل کیفیت دقیق برای مواد ورودی باشد.
• افت خواص مکانیکی (Downcycling): در هر چرخه ذوب و فرآوری، زنجیره‌های مولکولی پلیمر ممکن است کمی کوتاه‌تر و ضعیف‌تر شوند. این پدیده که به آن “Downcycling” گفته می‌شود، می‌تواند باعث شود که گرانول بازیافتی نسبت به معادل مواد نو خود، خواص مکانیکی کمی پایین‌تری (مانند استحکام یا مقاومت در برابر ضربه) داشته باشد.
• محدودیت در کاربردهای بهداشتی و غذایی: گرانول بازیافتی معمولی (به خصوص حاصل از ضایعات شهری) به دلیل احتمال وجود آلودگی، برای تولید محصولاتی که با مواد غذایی یا دارویی در تماس هستند، مناسب نیست. دستیابی به گرید بهداشتی نیازمند فرآیندهای پاکسازی بسیار پیشرفته، گران‌قیمت و اخذ گواهی‌نامه‌های بین‌المللی است.
• محدودیت‌های ظاهری: اغلب گرانول‌ های بازیافتی دارای یک ته‌رنگ (مانند عسلی یا طوسی) هستند یا ممکن است حاوی نقاط ریز سیاه باشند. این ویژگی، استفاده از آن‌ها را برای تولید محصولات کاملاً شفاف یا سفید خالص، محدود می‌کند.

تفاوت گرانول بازیافتی و مواد نو چیست؟

تصمیم برای جایگزینی بخشی یا تمام مواد اولیه نو با گرانول بازیافتی، یک تصمیم استراتژیک است که نیازمند درک عمیق تفاوت‌های بین این دو نوع ماده است. اگرچه هر دو ممکن است از یک خانواده پلیمری باشند (مثلاً هر دو پلی‌پروپیلن باشند)، اما تاریخچه فرآیندی که طی کرده‌اند، خواص آن‌ها را به شکل قابل توجهی از یکدیگر متمایز می‌کند. در این بخش، این دو ماده را از سه جنبه کلیدی با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

۱. مقایسه از نظر خواص فیزیکی و مکانیکی

این مهم‌ترین و فنی‌ترین تفاوت است که مستقیماً بر کیفیت و عملکرد محصول نهایی تأثیر می‌گذارد.

• مواد نو : این مواد دارای خواص مکانیکی کاملاً مشخص، ثابت و در بالاترین سطح ممکن هستند. دیتاشیت فنی آن‌ها اعداد دقیقی را برای پارامترهایی مانند استحکام کششی، مقاومت در برابر ضربه (Izod Impact)، سختی و شاخص جریان مذاب (MFI) ارائه می‌دهد. این ثبات و قابلیت اطمینان، آن‌ها را برای تولید قطعات حساس و مهندسی که باید استانداردهای دقیقی را پاس کنند، ضروری می‌سازد.
• گرانول بازیافتی: در هر چرخه بازیافت (ذوب و فرآوری مجدد)، زنجیره‌های مولکولی پلیمر تحت تنش حرارتی و مکانیکی قرار گرفته و ممکن است کمی کوتاه‌تر شوند. این پدیده که به آن “Downcycling” گفته می‌شود، معمولاً منجر به افت نسبی خواص مکانیکی می‌شود. یک گرانول بازیافتی ممکن است نسبت به معادل مواد نو خود، کمی شکننده‌تر باشد، استحکام کششی پایین‌تری داشته باشد یا MFI آن تغییر کرده باشد. البته، میزان این افت کیفیت به شدت به کیفیت فرآیند بازیافت بستگی دارد. در یک خط تولید مدرن و با کنترل کیفیت بالا، این افت خواص به حداقل می‌رسد و گرانول تولید شده برای طیف وسیعی از کاربردهای غیرحساس، کاملاً مناسب خواهد بود.

۲. مقایسه از نظر ظاهر (رنگ و شفافیت)

این تفاوت، اولین چیزی است که به چشم می‌آید و بر کاربردهای ظاهری محصول تأثیر می‌گذارد.

• مواد نو: این گرانول‌ها معمولاً به صورت کاملاً بی‌رنگ و شفاف (برای پلیمرهای شفاف مانند PET و PC) یا به رنگ طبیعی خود پلیمر (مانند سفید شیری برای پلی‌اتیلن) عرضه می‌شوند. این خلوص رنگ به تولیدکننده اجازه می‌دهد تا با استفاده از مستربچ، محصول را به هر رنگ دلخواهی، حتی رنگ‌های روشن و پاستلی، تولید کند.
• گرانول بازیافتی: این گرانول‌ها به ندرت کاملاً بی‌رنگ هستند. به دلیل مخلوط شدن ضایعات مختلف یا تأثیر حرارت در فرآیند، اغلب دارای یک ته‌رنگ هستند (مانند عسلی، طوسی، سبز و…). این موضوع، استفاده از آن‌ها را برای تولید محصولات شفاف یا رنگ‌های روشن محدود می‌کند. همچنین، احتمال وجود نقاط ریز سیاه (ذرات کربن ناشی از سوختگی جزئی) در گرانول بازیافتی بیشتر است.

۳. مقایسه از نظر قیمت و صرفه اقتصادی

این تفاوت، اصلی‌ترین دلیل برای روی آوردن صنایع به استفاده از مواد بازیافتی است.

• مواد نو: قیمت این مواد به طور مستقیم به قیمت جهانی نفت و محصولات پتروشیمی وابسته است و معمولاً نوسانات زیادی دارد. این مواد همیشه گران‌ترین گزینه در بازار هستند.
• گرانول بازیافتی: قیمت این مواد به طور قابل توجهی پایین‌تر از مواد نو است. این اختلاف قیمت می‌تواند بین ۲۰ تا ۵۰ درصد (بسته به نوع پلیمر و کیفیت گرانول) متغیر باشد. این صرفه‌جویی عظیم در هزینه مواد اولیه، به تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا قیمت تمام شده محصول خود را کاهش داده، حاشیه سود خود را افزایش دهند و در بازار رقابتی باقی بمانند. در واقع، بسیاری از محصولات پلاستیکی ارزان‌قیمت در بازار، تنها به لطف استفاده از گرانول بازیافتی قابلیت تولید اقتصادی پیدا می‌کنند.

انواع گرانول بازیافتی (بر اساس پلیمر پایه)

دنیای گرانول‌های بازیافتی به اندازه دنیای پلاستیک‌ها متنوع است. خواص، کاربرد و قیمت یک گرانول بازیافتی، کاملاً به پلیمر پایه‌ای که از آن ساخته شده، بستگی دارد. اگرچه پلیمرهای بسیار زیادی قابل بازیافت هستند، اما در بازار ایران و جهان، چند نوع گرانول بازیافتی از بقیه رایج‌تر و پرکاربردتر هستند. در ادامه به معرفی مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

۱. گرانول بازیافتی پلی اتیلن (PE)

پلی‌اتیلن پرمصرف‌ترین پلاستیک جهان است و در نتیجه، گرانول بازیافتی آن نیز یکی از پرکاربردترین مواد اولیه ثانویه در بازار است.

• منابع اصلی: انواع فیلم‌ها و نایلون‌های بسته‌بندی و کشاورزی، ظروف بادی (مانند دبه‌های شیر و مواد شوینده)، و لوله‌های پلی‌اتیلنی.
• خواص کلیدی: انعطاف‌پذیری، مقاومت شیمیایی خوب و قیمت مناسب.
• کاربردهای اصلی: تولید مجدد انواع نایلون (مانند کیسه زباله)، لوله‌های آبیاری، ظروف پلاستیکی غیرغذایی و انواع قطعات تزریقی.

۲. گرانول بازیافتی پلی پروپیلن (PP)

پلی‌پروپیلن به دلیل سختی و مقاومت حرارتی بالاتر نسبت به پلی‌اتیلن، در کاربردهای متفاوتی به کار می‌رود.

• منابع اصلی: قطعات خودرو (به خصوص سپر)، سبدهای صنعتی و میوه، لوازم خانگی (مانند بدنه جاروبرقی)، ظروف بسته‌بندی مواد غذایی و گونی‌های پلی‌پروپیلنی.
• خواص کلیدی: سختی و استحکام خوب، مقاومت در برابر حرارت و قیمت رقابتی.
• کاربردهای اصلی: تولید مجدد قطعات تزریقی مانند گلدان، سطل، چهارپایه، قطعات داخلی خودرو، و همچنین تولید الیاف برای موکت و گونی.

۳. گرانول بازیافتی پت (PET)

این گرانول به طور تخصصی از بازیافت بطری‌های نوشیدنی و آب معدنی تولید می‌شود و فرآیند تولید پیچیده‌تری دارد.

• منابع اصلی: انحصاراً بطری‌های نوشیدنی، آب معدنی و روغن مایع.
• خواص کلیدی: شفافیت، استحکام بالا و خواص سدی خوب.
• کاربردهای اصلی: عمدتاً در تولید الیاف پلی‌استر برای صنعت نساجی و تولید تسمه‌های بسته‌بندی.
  • مطالعه بیشتر: ما در مقاله‌ای جداگانه به طور کامل به جزئیات «خط تولید گرانول پت بازیافتی» پرداخته‌ایم که می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به آن مراجعه کنید.

۴. گرانول بازیافتی نایلون (PA)

این محصول، یک گرانول بازیافتی مهندسی محسوب می‌شود و به دلیل خواص برتر، ارزش بالاتری دارد.

• منابع اصلی: ضایعات صنعتی، ضایعات نساجی و پارچه، و تورهای ماهیگیری.
• خواص کلیدی: استحکام مکانیکی بالا، مقاومت در برابر حرارت و سایش.
• کاربردهای اصلی: تولید قطعات مهندسی غیرحساس که نیاز به استحکام بالا دارند (مانند برخی قطعات خودرو یا مبلمان).
  • مطالعه بیشتر: برای آشنایی کامل با انواع، گریدها و روش‌های تشخیص کیفیت این محصول، مطالعه مقاله تخصصی ما با عنوان «گرانول نایلون» را پیشنهاد می‌کنیم.

۵. سایر انواع گرانول بازیافتی

علاوه بر موارد بالا، پلیمرهای دیگری نیز به صورت گرانول بازیافتی در بازار یافت می‌شوند، از جمله:

• هایمپک (HIPS): حاصل از بازیافت ظروف یکبار مصرف و بدنه‌های داخلی یخچال.
• ای‌بی‌اس (ABS): حاصل از بازیافت قطعات الکترونیکی و لوازم خانگی.
• پی‌وی‌سی (PVC): حاصل از بازیافت لوله‌ها، کابل‌ها و پروفیل‌های در و پنجره.

راهنمای خرید گرانول بازیافتی (نکات کلیدی برای تولیدکنندگان)

خرید گرانول بازیافتی به دلیل تنوع کیفیتی بالا در بازار، نسبت به خرید مواد نو پتروشیمی پیچیده‌تر است و نیازمند دقت بیشتری است. یک استراتژی خرید هوشمندانه، کلید موفقیت در استفاده از این مواد اولیه مقرون‌به‌صرفه است. در این بخش، یک راهنمای سه قدمی برای انتخاب و خرید بهترین گرانول بازیافتی متناسب با نیاز شما ارائه می‌دهیم.

قدم اول: تعیین دقیق نیاز و کاربرد نهایی

قبل از جستجو در بازار، باید تکلیف خود را کاملاً مشخص کنید. پاسخ دقیق به دو سوال زیر، گزینه‌های شما را به شدت محدود و هدفمند می‌کند:

1. فرآیند تولید شما چیست؟
   • آیا شما یک واحد تزریق پلاستیک هستید یا اکستروژن (تولید لوله، فیلم و… )؟ پاسخ به این سوال، مهم‌ترین مشخصه فنی مورد نیاز شما، یعنی شاخص جریان مذاب (MFI) را تعیین می‌کند. همانطور که گفتیم، فرآیندهای تزریق به MFI بالا (مواد روان‌تر) و فرآیندهای اکستروژن به MFI پایین (مواد غلیظ‌تر) نیاز دارند.
2. محصول نهایی شما چه ویژگی‌هایی دارد؟
   • الزامات مکانیکی: آیا قطعه نهایی شما باید بار مکانیکی تحمل کند یا استحکام بالایی داشته باشد؟ یا صرفاً یک قطعه ظاهری است؟
   • الزامات ظاهری: آیا رنگ محصول نهایی اهمیت دارد؟ آیا می‌توانید از مواد تیره استفاده کنید یا محصول شما باید رنگ روشنی داشته باشد؟ پاسخ به این سوال، گرید رنگی گرانول بازیافتی (شفاف، عسلی یا تیره) که می‌توانید استفاده کنید را مشخص می‌کند.

قدم دوم: روش‌های ارزیابی کیفیت

پس از مشخص شدن نیاز، نوبت به ارزیابی نمونه‌های دریافتی از تأمین‌کنندگان مختلف می‌رسد. هرگز یک محموله بزرگ را بدون ارزیابی نمونه خریداری نکنید.

1. ارزیابی ظاهری: نمونه را به دقت بررسی کنید. به یکنواختی اندازه دانه‌ها، تمیزی، شفافیت و عدم وجود نقاط سیاه یا ذرات خارجی توجه کنید. یک گرانول بازیافتی خوب باید تا حد امکان همگن و تمیز باشد.
2. درخواست دیتاشیت فنی: از تأمین‌کننده بخواهید حداقل اطلاعات فنی ممکن، به خصوص بازه MFI محصول را در اختیار شما قرار دهد. یک تأمین‌کننده معتبر، باید بر روی محصول خود کنترل کیفیت داشته و این اطلاعات را بداند.
3. انجام تست تولید آزمایشی: این مطمئن‌ترین روش برای ارزیابی نهایی است. مقدار کمی از نمونه (مثلاً ۲۵ کیلوگرم) را در دستگاه تولیدی خود تزریق یا اکسترود کنید. این کار به شما اجازه می‌دهد تا رفتار مواد در فرآیند (مانند گاز داشتن یا نداشتن) و همچنین کیفیت ظاهری و مکانیکی قطعه نهایی را به صورت عملی بسنجید.

قدم سوم: انتخاب تأمین‌کننده معتبر

پس از تایید کیفیت نمونه، باید اعتبار تأمین‌کننده را نیز در نظر بگیرید.

• ثبات کیفیت: مهم‌ترین ویژگی یک تأمین‌کننده خوب، توانایی او در ارائه محصولی با کیفیت ثابت در طول زمان است. اطمینان حاصل کنید که تأمین‌کننده دارای فرآیندهای کنترل کیفیت مشخصی است تا محموله‌های بعدی نیز کیفیتی مشابه نمونه اولیه داشته باشند.
• ظرفیت تأمین: بررسی کنید که آیا تأمین‌کننده قادر به تأمین حجم مواد مورد نیاز شما به صورت ماهانه و منظم است یا خیر. وقفه در تأمین مواد اولیه می‌تواند خط تولید شما را متوقف کند.
• شفافیت: یک فروشنده معتبر، در مورد منبع ضایعات (پساصنعتی یا پسامصرفی) و کلیات فرآیند تولید خود شفاف است.

گرانول بازیافتی چگونه تولید می‌شود؟ (خلاصه فرآیند)

تولید گرانول بازیافتی یک فرآیند صنعتی چندمرحله‌ای است که هدف آن، تبدیل ضایعات پلاستیکی به یک ماده اولیه تمیز، همگن و قابل استفاده مجدد است. اگرچه جزئیات این فرآیند بسته به نوع و میزان آلودگی ضایعات ورودی متغیر است، اما مراحل اصلی آن به طور کلی به شرح زیر است:

1. تفکیک و جداسازی: اولین قدم، جداسازی ضایعات پلاستیکی بر اساس نوع پلیمر (مانند تفکیک PE از PP) و حذف ناخالصی‌های درشت است.
2. خردایش: ضایعات تفکیک شده وارد دستگاه‌های آسیاب یا شریدر شده و به قطعات کوچکتری به نام «پرک» تبدیل می‌شوند.
3. شستشو و پاک‌سازی: پرک‌ها برای حذف هرگونه آلودگی (خاک، چسب، روغن و…) وارد خطوط شستشوی سرد و گرم (هات واش) می‌شوند.
4. خشک کردن: پس از آبکشی کامل، پرک‌های تمیز باید به طور کامل خشک شوند تا برای مرحله بعد آماده گردند.
5. ذوب و اکستروژن: پرک‌های خشک و تمیز وارد دستگاه اکسترودر شده، در دمای بالا ذوب، مخلوط و از یک سیستم فیلتراسیون برای حذف آخرین ناخالصی‌ها عبور داده می‌شوند.
6. گرانول‌سازی: در نهایت، پلاستیک مذاب و خالص توسط دستگاه پلتایزر به دانه‌های گرانول هم‌اندازه بریده و سرد می‌شود.

مطالعه بیشتر: فرآیند و تجهیزات مورد نیاز برای این کار بسیار تخصصی است. برای آشنایی کامل و عمیق با ماشین‌آلات این فرآیند (مانند اکسترودر، کندر، آسیاب و…)، مطالعه مقاله جامع ما با عنوان «خط تولید گرانول پلاستیک» را پیشنهاد می‌کنیم. همچنین، برای فرآیندهای تخصصی بازیافت لاستیک و بطری پت، می‌توانید به مقالات اختصاصی ما در این زمینه‌ها مراجعه کنید.

سوالات متداول (FAQ)

در این بخش پایانی مقاله، به چند پرسش پرتکرار و کلیدی در مورد گرانول بازیافتی پاسخ می‌دهیم تا برخی از مهم‌ترین نکات را مرور و جمع‌بندی کنیم.