سنسور نوار نقاله و تجهیزات ابزار دقیق کانوایر

کنترل دقیق و لحظه‌ای فرایند انتقال مواد، یکی از چالش‌های اصلی در خطوط تولید صنعتی محسوب می‌شود. زمانی که هیچ اپراتوری در طول مسیر حضور ندارد، چگونه می‌توان از پارگی تسمه، انحراف آن یا انباشت مواد در شوت‌ها جلوگیری کرد؟ بدون استفاده از یک سنسور نوار نقاله دقیق و کالیبره شده، ریسک آسیب‌های جانی و توقف‌های طولانی‌مدت به شدت افزایش می‌یابد. آیا می‌دانید کدام‌یک از تجهیزات ابزار دقیق و سوئیچ‌های ایمنی برای شرایط کاری خطوط شما الزامی هستند و چگونه باید آن‌ها را در مدار فرمان قرار داد؟

ما در این مقاله تخصصی، تمامی تجهیزات حفاظتی و نظارتی مورد نیاز برای هوشمندسازی سیستم‌های انتقال را معرفی می‌کنیم. هدف ما شناخت کامل عملکرد، محل نصب استاندارد و نحوه سیم‌کشی انواع سنسورهای ایمنی، کنترل حرکت و پایش جریان مواد است تا بتوانید با انتخاب صحیح این قطعات، ایمنی و بهره‌وری خط را تضمین کنید.

سنسور نوار نقاله چیست؟

سنسور نوار نقاله به مجموعه‌ای از تجهیزات الکترومکانیکی یا الکترونیکی گفته می‌شود که وظیفه پایش لحظه‌ای پارامترهای فیزیکی و مکانیکی در طول خط انتقال را بر عهده دارند. ما این تجهیزات را به عنوان ورودی‌های اصلی سیستم کنترل در نظر می‌گیریم که تغییرات وضعیت دستگاه را به داده‌های قابل پردازش تبدیل می‌کنند. هر سنسور نوار نقاله با هدف خاصی طراحی شده است؛ برخی وظیفه تشخیص انحراف مکانیکی را دارند و برخی دیگر پارامترهایی مانند سرعت خطی، کشش تسمه یا حجم مواد عبوری را اندازه‌گیری می‌کنند.

بیشتر بخوانید: نوار نقاله چیست و چه کاربردی دارد؟

این قطعات ابزار دقیق، تغییرات محیطی یا عملکردی را به یک سیگنال الکتریکی (دیجیتال یا آنالوگ) تبدیل کرده و آن را به تابلو برق یا سیستم PLC ارسال می‌کنند. سنسور نوار نقاله در واقع رابط میان بخش مکانیکی و بخش فرمان دستگاه است. بدون وجود این تجهیزات، تشخیص خطاهایی مانند لغزش تسمه یا پارگی آن، نیازمند نظارت چشمی مداوم توسط اپراتور خواهد بود که در خطوط طولانی و محیط‌های صنعتی دشوار، عملاً امکان‌پذیر نیست.

ماهیت فنی یک سنسور نوار نقاله بر اساس نوع تشخیص آن تعریف می‌شود. این سنسورها ممکن است از نوع تماسی (مانند لیمیت سوئیچ‌ها) باشند که با برخورد فیزیکی فعال می‌شوند، یا از نوع غیرتماسی (مانند سنسورهای القایی یا نوری) که بر اساس تغییر میدان مغناطیسی یا قطع پرتو نور عمل می‌کنند. ما در طراحی مدارهای ایمنی، استفاده از سنسور نوار نقاله را نه یک آپشن اضافی، بلکه یک ضرورت فنی برای حفظ استانداردهای ایمنی و جلوگیری از خسارات سنگین به موتور و گیربکس می‌دانیم.

نقش سنسورها در اتوماسیون خطوط انتقال

ما در سیستم‌های مدرن، سنسور نوار نقاله را تنها یک قطعه حفاظتی نمی‌بینیم، بلکه آن را بخش جدایی‌ناپذیر از اتوماسیون صنعتی و لاجیک کنترل می‌دانیم. در یک خط انتقال که تحت نظارت سیستم‌های کنترلی مانند PLC یا DCS اداره می‌شود، هر سنسور نوار نقاله نقش یک ورودی دیجیتال یا آنالوگ حیاتی را ایفا می‌کند. این ورودی‌ها به پردازشگر مرکزی اجازه می‌دهند تا بر اساس وضعیت واقعی خط، تصمیمات منطقی اتخاذ کند و فرمان‌های لازم را به درایوها و موتورها ارسال نماید.

زمانی که ما از اتوماسیون صحبت می‌کنیم، منظورمان ایجاد یک حلقه کنترلی بسته است. در این حلقه، سنسور نوار نقاله وضعیت‌هایی مانند سرعت، تراز بودن و جریان مواد را پایش می‌کند و داده‌ها را به اتاق فرمان می‌فرستد. اگر داده‌های ارسالی از محدوده تعریف شده (Set Point) خارج شوند، سیستم کنترل مرکزی بلافاصله واکنش نشان می‌دهد. این واکنش می‌تواند شامل توقف اضطراری، کاهش دور موتور توسط اینورتر یا فعال‌سازی آژیرهای هشدار باشد.

بدون حضور سنسور نوار نقاله در مدار فرمان، امکان پیاده‌سازی سیستم‌های اینترلاک (Interlock) وجود نخواهد داشت. اینترلاک‌ها تضمین می‌کنند که تجهیزات به صورت زنجیره‌ای و با ترتیب صحیح روشن یا خاموش شوند. برای مثال، اگر سنسور نوار نقاله که در انتهای خط نصب شده است، تشخیص دهد که شوت خروجی مسدود شده است، سیستم اتوماسیون به صورت خودکار دستور توقف بخش‌های قبلی خط را صادر می‌کند تا از تلنبار شدن مواد جلوگیری شود. ما این سطح از هماهنگی و هوشمندی را مدیون عملکرد دقیق و ارسال سیگنال‌های صحیح توسط سنسور نوار نقاله هستیم.

دسته‌بندی انواع سنسورهای نوار نقاله

ما برای انتخاب صحیح و طراحی دقیق مدار فرمان، سنسور نوار نقاله را بر اساس نوع عملکرد و هدف نهایی آن در سیستم، به سه دسته اصلی تقسیم می‌کنیم. هر کدام از این دسته‌ها اولویت‌های متفاوتی دارند؛ برخی برای حفظ جان پرسنل طراحی شده‌اند و برخی دیگر برای جلوگیری از توقف تولید یا کنترل کیفیت مواد عبوری به کار می‌روند. شناخت این دسته‌بندی به ما کمک می‌کند تا در زمان خرید و نصب، نیازهای واقعی خط را پوشش دهیم.

1. سنسورهای ایمنی و حفاظتی: این گروه مهم‌ترین بخش از تجهیزات ابزار دقیق نوار نقاله هستند. هدف اصلی آن‌ها جلوگیری از حوادث انسانی و آسیب‌های فیزیکی جدی به استراکچر است. تجهیزاتی مانند پول کورد سوئیچ (قطع اضطراری) و دریفت سوئیچ (کنترل انحراف) در این دسته قرار می‌گیرند. عملکرد این گروه معمولاً به صورت “صفر و یک” است؛ یعنی در صورت بروز خطر، مدار را قطع می‌کنند.
2. سنسورهای نظارتی و سلامت تجهیزات: ما از این گروه سنسور نوار نقاله برای پایش وضعیت مکانیکی خود دستگاه استفاده می‌کنیم. این تجهیزات به ما می‌گویند که آیا تسمه با سرعت صحیح حرکت می‌کند یا دچار لغزش و پارگی شده است. زیرو اسپید سوئیچ و ریپ دتکتور (سنسور پارگی) نمونه‌های بارز این دسته هستند که بیشتر جنبه پیشگیرانه دارند.
3. سنسورهای فرآیندی و کنترل جریان: این دسته مستقیماً با موادی که حمل می‌شوند در ارتباط هستند. ما برای اینکه بدانیم شوت‌ها گرفته‌اند یا مقدار بار عبوری چقدر است، از این نوع سنسور نوار نقاله بهره می‌بریم. لول سوئیچ‌ها و سیستم‌های توزین (باسکول) در این گروه جای می‌گیرند و اطلاعات آن‌ها برای مدیریت تولید حیاتی است.

پول کورد سوئیچ یا سوئیچ طنابی

ما در بحث ایمنی خطوط انتقال، اولین و حیاتی‌ترین سنسور نوار نقاله را پول کورد سوئیچ (Pull Cord Switch) می‌دانیم. این تجهیز که با نام‌های سوئیچ طنابی یا روپ سوئیچ (Rope Switch) نیز شناخته می‌شود، به عنوان اولین لایه حفاظتی، حفاظت از جان اپراتورها عمل می‌کند. برخلاف شاسی‌های استپ قارچی که در نقاط خاصی ثابت هستند، این سوئیچ به ما امکان می‌دهد تا در سرتاسر طول مسیر، دسترسی به قطع اضطراری داشته باشیم.

پول کورد سوئیچ چیست؟

پول کورد سوئیچ یک نوع سنسور نوار نقاله الکترومکانیکی است که برای قطع اضطراری مدار فرمان در شرایط خطر طراحی شده است. این دستگاه شامل یک بدنه اصلی حاوی میکروسوئیچ و یک طناب فولادی (سیم بکسل روکش‌دار) است که در طول شاسی کانوایر کشیده می‌شود. ما این سنسور را به گونه‌ای در مدار قرار می‌دهیم که کشیدن طناب در هر نقطه‌ای از مسیر، باعث تحریک سوئیچ و توقف آنی سیستم شود. ماهیت این قطعه کاملاً حفاظتی است و در استانداردهای ایمنی صنعتی، نصب آن برای خطوط طولانی اجباری محسوب می‌شود.

وظیفه اصلی سوئیچ طنابی در نوار نقاله

وظیفه اصلی این سنسور نوار نقاله، ایجاد “دسترسی ممتد” به سیستم قطع اضطراری است. ما می‌دانیم که در هنگام بروز حوادثی مانند گیر کردن لباس اپراتور لای رولیک‌ها، سقوط افراد یا مشاهده خرابی ناگهانی، ثانیه‌ها تعیین‌کننده هستند. اپراتور نمی‌تواند مسافتی را بدود تا به تابلوی برق برسد. سوئیچ طنابی این امکان را فراهم می‌کند که شخص در هر نقطه‌ای که ایستاده است، تنها با کشیدن طناب، کل خط را متوقف کند. بنابراین، هدف اصلی آن حفظ جان انسان و جلوگیری از گسترش آسیب به تجهیزات در لحظات بحرانی است.

مکانیزم عملکرد پول کورد سوئیچ

مکانیزم عمل این سنسور نوار نقاله بر اساس نیروی کشش طراحی شده است. طناب فولادی به اهرم (Lever) روی بدنه سوئیچ متصل است. در حالت عادی، فنر داخلی سوئیچ، طناب را در یک کشش متعادل نگه می‌دارد و کنتاکت‌های داخل سوئیچ بسته (NC) هستند. زمانی که نیرویی (معمولاً بین 3 تا 10 کیلوگرم) به طناب وارد شود، اهرم حرکت کرده و وضعیت کنتاکت‌ها را تغییر می‌دهد. این تغییر وضعیت، مدار تغذیه بوبین کنتاکتور اصلی موتور را قطع کرده و باعث توقف سیستم می‌شود. همچنین اکثر مدل‌ها در صورت پاره شدن طناب نیز عمل می‌کنند (تشخیص شل شدن کابل) تا از سلامت سیستم ایمنی اطمینان حاصل شود.

اجزای تشکیل دهنده روپ سوئیچ (Rope Switch)

یک سیستم کامل سوئیچ طنابی فقط شامل خود دستگاه نیست. ما برای نصب صحیح این سنسور نوار نقاله به اجزای زیر نیاز داریم:

• بدنه سوئیچ: محفظه اصلی که کنتاکت‌ها و مکانیزم قفل‌شو در آن قرار دارند.
• طناب فولادی (Wire Rope): معمولاً از جنس استیل با روکش پلاستیکی قرمز رنگ (برای دید بهتر) استفاده می‌شود.
• گوشواره‌ها و بست‌ها (Eyebolts & Clamps): برای هدایت طناب در مسیر مستقیم و جلوگیری از افتادگی شکم طناب.
• فنر کششی (Tension Spring): در انتهای طناب نصب می‌شود تا اثر انبساط و انقباض حرارتی طناب را خنثی کند و از تحریک کاذب سوئیچ جلوگیری نماید.

محل استاندارد نصب پول کورد سوئیچ

محل نصب این سنسور نوار نقاله باید دقیقاً در دسترس اپراتور باشد. ما معمولاً پول کوردها را روی شاسی دستگاه و در سمت راهروهای دسترسی (Walkway) نصب می‌کنیم. اگر نوار نقاله از هر دو طرف دارای راهرو باشد، نصب سوئیچ طنابی در هر دو سمت الزامی است. ارتفاع نصب باید به گونه‌ای باشد که دست اپراتور به راحتی به طناب برسد و در عین حال، طناب مزاحم عبور و مرور یا برخورد با تجهیزات دیگر نشود. معمولاً نصب طناب در ارتفاع کمر یا سینه اپراتور، استانداردترین حالت در نظر گرفته می‌شود.

فاصله مجاز بین پول کوردها در طول مسیر

تعداد سنسورهای مورد نیاز بستگی به طول خط و مشخصات فنی خود سوئیچ دارد. هر سنسور نوار نقاله مدل پول کورد، توانایی پوشش متراژ مشخصی از طناب را در دو طرف خود دارد (مثلاً 25 متر از هر طرف). بنابراین، ما معمولاً این سوئیچ‌ها را در فواصل 50 تا 70 متری از یکدیگر نصب می‌کنیم تا همپوشانی کامل داشته باشند. اگر طول کانوایر کوتاه باشد، ممکن است فقط به یک جفت سوئیچ در ابتدا و انتها نیاز داشته باشیم، اما در خطوط طولانی، باید زنجیره‌ای از این سنسورها را با فواصل استاندارد نصب کنیم تا هیچ نقطه کوری باقی نماند.

نحوه ریست کردن سوئیچ طنابی پس از قطع

یکی از ویژگی‌های مهم ایمنی در این سنسور نوار نقاله، مکانیزم “قفل‌شو” (Latching) است. وقتی طناب کشیده شده و سوئیچ عمل می‌کند، اهرم قفل می‌شود و با رها کردن طناب، دستگاه به حالت اول برنمی‌گردد. ما برای راه‌اندازی مجدد خط، حتماً باید به محل سوئیچ تحریک شده برویم و به صورت دستی اهرم ریست (که معمولاً یک دکمه یا اهرم آبی رنگ روی بدنه است) را آزاد کنیم. این ویژگی تضمین می‌کند که تا زمان بازدید اپراتور از محل حادثه و رفع خطر، امکان استارت زدن مجدد دستگاه از اتاق فرمان وجود نداشته باشد.

لیمیت سوئیچ نوار نقاله

در کنار سنسورهای تخصصی، ما از لیمیت سوئیچ‌ها (Limit Switch) به عنوان سنسور نوار نقاله عمومی برای کنترل موقعیت و وضعیت اجزای جانبی سیستم استفاده می‌کنیم. این تجهیزات برخلاف سنسورهای هوشمند، ساختاری ساده و مکانیکی دارند و بر اساس برخورد فیزیکی عمل می‌کنند. ما معمولاً این سوئیچ‌ها را در مدارهای فرمان سری قرار می‌دهیم تا از قرارگیری صحیح قطعات متحرک یا بسته بودن درب‌های حفاظتی اطمینان حاصل کنیم.

کاربرد لیمیت سوئیچ در کانوایر

ما از لیمیت سوئیچ به عنوان یک سنسور نوار نقاله چندمنظوره در نقاط مختلفی بهره می‌بریم. یکی از کاربردهای رایج آن، در سیستم‌های کشش وزنه (Gravity Take-up) است. در این بخش، ما لیمیت سوئیچ را در پایین‌ترین و بالاترین نقطه حرکت وزنه تعادل نصب می‌کنیم. اگر تسمه بیش از حد کش بیاید و وزنه از حد مجاز پایین‌تر برود، با لیمیت سوئیچ برخورد کرده و موتور را خاموش می‌کند. همچنین در شوت‌های متحرک یا دریچه‌های تغییر مسیر بار (Diverter Gate)، این سنسور نوار نقاله به ما تایید می‌دهد که دریچه کاملاً باز یا بسته شده است و سیستم آماده بارگیری است.

لیمیت سوئیچ صلیبی و کاربرد آن

نوع خاصی از سنسور نوار نقاله که در سیستم‌های متحرک کاربرد حیاتی دارد، لیمیت سوئیچ صلیبی (Cross Limit Switch) است. ما این سنسور را عمدتاً در نوار نقاله‌های تریپر (Tripper Conveyor) یا دستگاه‌های استاکر و ریکلایمر که روی ریل حرکت می‌کنند، نصب می‌کنیم. این سوئیچ دارای اهرم‌هایی به شکل صلیب است و دو مرحله عملکرد دارد: کاهش سرعت و توقف کامل. زمانی که دستگاه به انتهای ریل نزدیک می‌شود، اهرم صلیبی با یک مانع ثابت برخورد کرده و میچرخد. این چرخش باعث قطع برق موتور حرکت طولی می‌شود و از خروج دستگاه از ریل یا برخورد آن با ضربه‌گیرهای انتهایی جلوگیری می‌کند.

زیرو اسپید سوئیچ یا سنسور کنترل سرعت

در فرایند انتقال مواد، حفظ سرعت ثابت تسمه نشانه سلامت عملکرد مکانیکی است. ما برای اطمینان از اینکه تسمه دقیقاً با سرعت نامی موتور حرکت می‌کند و دچار لغزش نمی‌شود، از سنسور نوار نقاله مخصوصی به نام زیرو اسپید سوئیچ (Zero Speed Switch) استفاده می‌کنیم. این تجهیز که با نام “سنسور دور” یا “مانیتور حرکت” نیز شناخته می‌شود، وظیفه دارد هرگونه افت سرعت غیرمجاز را تشخیص داده و پیش از بروز آسیب، مدار را قطع کند.

زیرو اسپید سوئیچ چیست؟

زیرو اسپید سوئیچ یک سنسور نوار نقاله الکترونیکی یا الکترومکانیکی است که سرعت چرخش درام یا رولیک‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه پالس‌های دریافتی از شفت دوار را با یک مقدار مرجع (Set Point) که ما تنظیم کرده‌ایم مقایسه می‌کند. اگر فرکانس پالس‌ها از حد تعیین شده کمتر شود، خروجی رله سنسور تغییر وضعیت می‌دهد. ما این سنسور را یکی از مهم‌ترین حفاظ‌های حرارتی سیستم می‌دانیم، زیرا لغزش مداوم تسمه روی درام محرک می‌تواند باعث اصطکاک شدید و آتش‌سوزی شود.

دلایل کاهش سرعت ناگهانی نوار نقاله

چرا سرعت خط افت می‌کند؟ عوامل متعددی وجود دارد که ما باید آن‌ها را در نظر بگیریم. شایع‌ترین دلیل، “لغزش تسمه” (Slippage) است که به خاطر شل شدن تسمه یا بارگیری بیش از حد رخ می‌دهد. همچنین خرابی گیربکس، شکستن کوپلینگ، گریپاژ کردن یاتاقان‌ها یا نقص در موتور الکتریکی نیز می‌توانند باعث شوند سرعت واقعی تسمه کمتر از سرعت موتور باشد. سنسور نوار نقاله هوشمند باید بتواند این افت را بلافاصله تشخیص دهد.

نحوه تشخیص لغزش تسمه توسط سنسور سرعت

مکانیزم تشخیص در این سنسور نوار نقاله معمولاً بر پایه القای مغناطیسی است. ما یک صفحه فلزی دندانه دار یا چند پیچ را روی شفت درام نصب می‌کنیم. سنسور در فاصله میلی‌متری از این هدف‌ها قرار می‌گیرد. با چرخش درام، عبور فلز از مقابل سنسور باعث تولید پالس می‌شود. اگر تسمه بکسوات کند، دور درام متحرک (که سنسور روی آن است) کم می‌شود و فاصله زمانی بین پالس‌ها افزایش می‌یابد. سنسور این تاخیر را به عنوان خطا شناسایی کرده و فرمان توقف می‌دهد.

محل نصب سنسور دور سنج نوار نقاله

انتخاب محل نصب این سنسور نوار نقاله نکته‌ای کلیدی است که بسیاری در آن اشتباه می‌کنند. ما نباید زیرو اسپید را روی درام محرک (Drive Pulley) نصب کنیم؛ زیرا اگر تسمه بکسوات کند، درام محرک همچنان با سرعت موتور می‌چرخد اما تسمه ساکن است. محل صحیح نصب، روی “درام هرزگرد” (Tail Pulley) یا “رولیک‌های برگشت” است. در این نقاط، چرخش محور تابع مستقیم حرکت تسمه است و سرعت واقعی خط را نشان می‌دهد.

تنظیم محدوده سرعت مجاز در سنسور

ما برای جلوگیری از توقف‌های بی‌مورد، این سنسور نوار نقاله را با یک تلورانس مشخص تنظیم می‌کنیم. معمولاً سنسور را طوری کالیبره می‌کنیم که اگر سرعت به ۹۰٪ سرعت نامی رسید، آلارم هشدار بدهد و اگر به ۸۰٪ رسید، دستور قطع (Trip) صادر کند. همچنین اکثر مدل‌ها دارای یک تایمر تاخیر (Start-up Delay) هستند تا در لحظه استارت که دور موتور هنوز بالا نرفته، سنسور مدار را قطع نکند و اجازه دهد سیستم به دور نامی برسد.

دتکتور پارگی تسمه یا ریپ دتکتور (Rip Detector)

یکی از پرهزینه‌ترین خسارت‌ها در صنایع معدنی و سیمانی، پارگی طولی تسمه نقاله است. ما برای محافظت از این سرمایه ارزشمند، از سنسور نوار نقاله پیشرفته‌ای به نام ریپ دتکتور (Belt Rip Detector) استفاده می‌کنیم. این تجهیز طراحی شده تا به محض ایجاد شکاف در تسمه، سیستم را متوقف کند و از تبدیل شدن یک سوراخ کوچک به یک پارگی صد متری جلوگیری نماید.

سنسور پارگی تسمه نقاله چیست؟

ریپ دتکتور یک سنسور نوار نقاله حفاظتی است که وظیفه پایش پیوستگی سطح تسمه را بر عهده دارد. برخلاف سنسورهای دیگر که روی حرکت تمرکز دارند، این سنسور سلامت فیزیکی لاستیک تسمه را بررسی می‌کند. ما این تجهیزات را معمولاً در نقاطی که بیشترین احتمال آسیب وجود دارد، یعنی بلافاصله بعد از نقطه بارگیری (Loading Point)، نصب می‌کنیم.

علل شایع پارگی طولی تسمه نقاله

چه چیزی باعث پاره شدن تسمه می‌شود؟ معمولاً ورود اجسام تیز خارجی مانند ناخن‌های لودر، میلگرد، سنگ‌های لبه‌دار بزرگ یا ورق‌های فلزی به داخل شوت بارگیری، عامل اصلی است. اگر این اجسام در سازه شوت گیر کنند و مانند چاقو روی تسمه متحرک فشار بیاورند، باعث شکافته شدن تسمه در طول مسیر می‌شوند. اگر ما از سنسور نوار نقاله تشخیص پارگی استفاده نکنیم، ممکن است کل طول تسمه در چند دقیقه نابود شود.

نحوه عملکرد سنسور تشخیص پارگی تسمه

ما دو نوع مکانیزم متداول برای این سنسور نوار نقاله داریم. نوع اول “مکانیکی” است که شامل کابل‌ها یا صفحاتی در زیر تسمه است. اگر جسم تیزی تسمه را سوراخ کند و از زیر آن بیرون بزند، به این صفحات برخورد کرده و باعث فعال شدن میکروسوئیچ می‌شود. نوع دوم “نوری یا اولتراسونیک” است که با اسکن سطح تسمه، ناهنجاری‌ها را تشخیص می‌دهد. البته مدل‌های مکانیکی به دلیل سادگی و قابلیت اطمینان بالا در محیط‌های آلوده، رایج‌تر هستند.

استفاده از لوپ‌های القایی در تشخیص پارگی تسمه

پیشرفته‌ترین روشی که ما برای تشخیص پارگی توصیه می‌کنیم، استفاده از “کویل‌های القایی” (Inductive Loops) است. در این روش، هنگام ساخت تسمه، سیم‌پیچ‌های فلزی مخصوصی در لایه‌های داخلی آن (مثلاً هر ۵۰ متر یکبار) قرار داده می‌شود. سنسور نوار نقاله که شامل فرستنده و گیرنده است، در دو طرف تسمه نصب می‌شود. هر بار که یک کویل سالم از مقابل سنسور عبور می‌کند، سیگنال دریافت می‌شود. اگر پارگی تسمه باعث قطع شدن یک کویل شود، سنسور عدم دریافت سیگنال را تشخیص داده و بلافاصله فرمان توقف می‌دهد.

سنسور گرفتگی شوت (Chute Switch)

یکی از نقاط گلوگاه تولید در خطوط انتقال مواد، شوت‌های خروجی و ورودی هستند. انباشت ناخواسته مواد در این مجاری می‌تواند باعث پس‌زدگی بار و آسیب جدی به تسمه شود. ما برای مدیریت این چالش، از سنسور نوار نقاله مخصوصی به نام سنسور گرفتگی شوت (Blocked Chute Switch) یا “پلاگد شوت” استفاده می‌کنیم. این تجهیز وظیفه دارد به محض مسدود شدن مسیر جریان مواد، فرمان توقف را صادر کند تا از تلنبار شدن چندین تن مواد روی هم جلوگیری شود.

سنسور گرفتگی شوت (Chute Switch)

یکی از نقاط بحرانی و مستعد حادثه در خطوط انتقال مواد، شوت‌های خروجی (Discharge Chutes) و قیف‌های ورودی هستند. انباشت ناخواسته مواد در این مجاری باریک، می‌تواند باعث پس‌زدگی بار و توقف کل خط تولید شود. ما برای مدیریت هوشمند این چالش، از سنسور نوار نقاله مخصوصی به نام سنسور گرفتگی شوت (Blocked Chute Switch) یا “پلاگد شوت” استفاده می‌کنیم. این تجهیز وظیفه حیاتی تشخیص انسداد مسیر را بر عهده دارد و باید قبل از اینکه مواد سرریز شوند یا به تسمه آسیب بزنند، فرمان توقف اضطراری را صادر کند.

سنسور گرفتگی شوت چیست؟

سنسور گرفتگی شوت یک ابزار دقیق حفاظتی است که به طور خاص برای تشخیص “حضور مواد ساکن” در مسیری که باید خالی باشد، طراحی شده است. تفاوت اصلی این سنسور نوار نقاله با لول سوئیچ‌های مخازن در منطق عملکردی آن است؛ در مخازن، پر بودن یک حالت عادی است، اما در شوت‌ها، پر شدن به معنای خطای سیستم است. ما این سنسور را طوری در مدار فرمان قرار می‌دهیم که در شرایط عادی (عبور آزاد مواد) غیرفعال باشد. اما زمانی که خروجی شوت به هر دلیلی (مثل گیر کردن یک سنگ بزرگ یا خاموش شدن نوار بعدی) مسدود شود و مواد شروع به بالا آمدن کنند، سنسور تحریک شده و سیگنال خطا (Fault) را به PLC ارسال می‌کند.

خطرات انباشت مواد در شوت‌های نوار نقاله

چرا ما تا این حد بر نصب این سنسور نوار نقاله تأکید داریم؟ اگر انسداد شوت تشخیص داده نشود و نوار نقاله بالادستی همچنان به ریختن مواد ادامه دهد، فاجعه رخ می‌دهد. مواد فشرده شده در شوت، به زیر درام هد (Head Pulley) و تسمه نفوذ می‌کنند. این فشار عظیم می‌تواند باعث کنده شدن روکش لاستیکی درام، سوراخ شدن تسمه و حتی خم شدن شفت درام شود. بدتر از آن، اصطکاک شدید بین تسمه در حال حرکت و کوهی از مواد ساکن، حرارت بسیار زیادی تولید می‌کند که یکی از عوامل اصلی آتش‌سوزی در نوار نقاله‌های زغال‌سنگ و غلات است. سنسور گرفتگی شوت، تنها راهکار ما برای پیشگیری از این خسارت‌های سنگین مالی و ایمنی است.

انواع سنسور تشخیص گرفتگی شوت (تیاکو، خازنی، پدالی)

ما برای انتخاب نوع مناسب این سنسور نوار نقاله، باید به ماهیت مواد (چسبندگی، دانه‌بندی، رطوبت) توجه کنیم. سه تکنولوژی اصلی در صنعت رایج است:

1. سنسورهای تیاکو یا تیلت سوئیچ (Tilt Switch): این مدل ساده‌ترین و جان‌سخت‌ترین نوع است که شامل یک پروب آویزان (مانند پاندول) می‌باشد. وقتی مواد بالا می‌آیند و به پروب فشار می‌آورند، آن را از حالت عمودی خارج می‌کنند (Tilt). کج شدن پروب باعث وصل شدن کنتاکت جیوه‌ای یا گوی فلزی داخل آن می‌شود. ما از تیاکو بیشتر برای مواد دانه درشت معدنی استفاده می‌کنیم.
2. سنسورهای خازنی یا ادمیتنس (RF Capacitance): این مدل‌ها فاقد قطعه مکانیکی متحرک هستند و هم‌سطح دیواره شوت نصب می‌شوند (Flush Mount). سنسور خازنی تغییرات دی‌الکتریک محیط را می‌سنجد. ما برای مواد پودری، چسبنده یا محیط‌هایی با گرد و غبار زیاد از این مدل استفاده می‌کنیم، زیرا می‌توان حساسیت آن را طوری تنظیم کرد که لایه نازک گرد و غبار را نادیده بگیرد و فقط توده مواد را تشخیص دهد.
3. سنسورهای دیافراگمی یا پدالی (Diaphragm/Paddle): این سنسور نوار نقاله دارای یک صفحه (دیافراگم لاستیکی یا پدال فلزی) است که روی دیواره نصب می‌شود. فشار فیزیکی توده مواد باعث فرو رفتن صفحه و تحریک میکروسوئیچ پشت آن می‌شود. این مدل برای مواد گرانولی خشک بسیار کارآمد و ارزان است.

محل نصب سنسور انسداد شوت

جانمایی صحیح این سنسور نوار نقاله، مرز بین عملکرد دقیق و خطاهای مکرر است. ما نباید سنسور را دقیقاً در مسیر مستقیم ریزش مواد (Impact Zone) نصب کنیم، زیرا ضربات مداوم سنگ‌ها باعث آسیب به سنسور یا فعال‌سازی کاذب آن می‌شود. محل استاندارد نصب، روی دیواره جانبی شوت و در ارتفاعی است که “ناحیه امن” نامیده می‌شود. این ارتفاع باید به گونه‌ای انتخاب شود که وقتی سنسور تحریک شد، هنوز حجم خالی کافی در بالای شوت باقی مانده باشد تا مواد موجود روی تسمه (که پس از ترمز هنوز در حال حرکت هستند) در آنجا جای بگیرند و سرریز نکنند. همچنین دسترسی اپراتور برای تمیزکاری دوره‌ای سطح سنسور باید در نظر گرفته شود.

لول سوئیچ و کنترل سطح مواد

علاوه بر پایش حرکت و ایمنی، مدیریت هوشمندانه ورود و خروج مواد نیز بر عهده سنسور نوار نقاله است. ما برای اینکه خط انتقال پیوسته و بدون شوک کار کند، نیاز داریم سطح مواد را در نقاط ذخیره‌سازی موقت (مانند قیف‌ها، سیلوها و هاپرها) به دقت کنترل کنیم. لول سوئیچ (Level Switch) یا سنسور سطح، تجهیزی است که وظیفه دارد ارتفاع مواد انباشته شده را رصد کند و اطلاعات آن را برای تنظیم نرخ تغذیه (Feed Rate) به سیستم کنترلی ارسال نماید. بدون این سنسور، هماهنگی بین سرعت نوار نقاله و ظرفیت مخازن عملاً غیرممکن است.

کاربرد لول سوئیچ در هاپرهای نوار نقاله

ما در طراحی خطوط انتقال، هاپرها را به عنوان “بافر” یا ضربه‌گیر جریان مواد در نظر می‌گیریم. برای مدیریت این بافرها، از استراتژی کنترل سطح نقطه‌ای استفاده می‌کنیم. در این روش، حداقل دو عدد سنسور نوار نقاله از نوع لول سوئیچ در دیواره هاپر نصب می‌شود:

1. سنسور سطح پایین (Low Level): این سنسور در ارتفاع پایین هاپر نصب می‌شود. زمانی که سطح مواد از این نقطه پایین‌تر برود، سنسور به سیستم فرمان می‌دهد که “مخزن در حال خالی شدن است”. سیستم اتوماسیون بلافاصله فیدر یا نوار نقاله تغذیه‌کننده قبلی را روشن می‌کند تا مواد جدید وارد شوند. این کار از “خالی کار کردن” نوار نقاله خروجی و استهلاک بیهوده آن جلوگیری می‌کند.
2. سنسور سطح بالا (High Level): این سنسور در بالای مخزن قرار دارد. به محض اینکه مواد به این سطح برسند، سنسور فرمان “توقف تغذیه” را صادر می‌کند. اگر این سنسور نوار نقاله عمل نکند، مواد سرریز شده و باعث گرفتگی کل سیستم می‌شود.

در سیستم‌های پیشرفته‌تر، ما از سنسورهای “سطح خیلی بالا” (High-High) نیز به عنوان لایه حفاظتی نهایی استفاده می‌کنیم که مستقیماً برق اصلی را قطع می‌کنند.

سنسور اولتراسونیک برای سنجش حجم مواد عبوری

گاهی اوقات نیاز ما فراتر از پر و خالی بودن مخازن است؛ ما می‌خواهیم بدانیم دقیقاً چه حجمی از مواد روی خودِ تسمه در حال حرکت است. برای این منظور، از سنسور نوار نقاله اولتراسونیک (Ultrasonic Scanner) استفاده می‌کنیم که در بالای تسمه و روی یک استراکچر دروازه‌ای نصب می‌شود.

این سنسور با ارسال امواج صوتی به سمت پایین و دریافت بازتاب آن از سطح مواد، پروفایل یا سطح مقطع بار را اسکن می‌کند. از آنجا که عرض تسمه و شکل رولیک‌ها ثابت است، پردازشگر سنسور با محاسبه تغییرات فاصله، می‌تواند سطح مقطع مواد (Cross-sectional Area) را به دست آورد. با ضرب کردن این عدد در سرعت لحظه‌ای تسمه، ما به دبی حجمی دقیق (مثلاً متر مکعب بر ساعت) دست پیدا می‌کنیم. این تکنولوژی برای موادی که چگالی متغیر دارند یا توزین وزنی آن‌ها دشوار است، راهکاری بسیار فنی و کارآمد محسوب می‌شود.

سیستم توزین نوار نقاله (Belt Scale)

در بسیاری از صنایع، دانستن وزن دقیق موادی که جابجا شده‌اند، معادل پول نقد و مدیریت سرمایه است. ما برای این منظور از سیستم توزین نوار نقاله دینامیک یا بلت اسکیل (Belt Scale) استفاده می‌کنیم. اگرچه این سیستم مجموعه‌ای از تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی است، اما هسته مرکزی و بخش هوشمند آن، یک سنسور نوار نقاله بسیار دقیق برای اندازه‌گیری نیرو است که داده‌های خام را برای محاسبات فراهم می‌کند.

باسکول نوار نقاله چیست؟

باسکول نوار نقاله سیستمی است که وزن مواد عبوری را به صورت “دینامیک” و در حال حرکت اندازه می‌گیرد. برخلاف باسکول‌های کفی که نیاز به توقف بار دارند، این سیستم در جریان پیوسته تولید کار می‌کند. ساختار آن شامل یک فریم توزین (Weigh Bridge) است که جایگزین یکی از ست‌های رولیک موجود می‌شود. سنسورهای وزن در زیر این فریم قرار می‌گیرند و نیروی عمودی وارده از طرف مواد را ثبت می‌کنند. همزمان، یک سنسور سرعت (Speed Sensor) مسافت طی شده توسط تسمه را اندازه می‌گیرد. پردازشگر مرکزی با استفاده از فرمول زیر، دبی جرمی لحظه‌ای را محاسبه می‌کند:

$$Q = W \times V$$

در این رابطه $Q$ دبی (مثلاً کیلوگرم بر ثانیه)، $W$ وزن بار در واحد طول و $V$ سرعت تسمه است. ما دقت کل سیستم را وابسته به کیفیت و رزولوشن سنسور نوار نقاله به کار رفته در این بخش می‌دانیم.

نقش لودسل در توزین عبوری کانوایر

سنسور اصلی که وظیفه تبدیل نیروی وزن به سیگنال الکتریکی را بر عهده دارد، لودسل (Load Cell) نامیده می‌شود. لودسل یک سنسور نوار نقاله مبتنی بر تکنولوژی استرین‌گیج (Strain Gauge) است. زمانی که مواد از روی فریم توزین عبور می‌کنند، فشار ناشی از وزن آن‌ها باعث تغییر شکل میکروسکوپی در بدنه فلزی لودسل می‌شود. این تغییر شکل، مقاومت الکتریکی مدار پل وتستون داخل سنسور را تغییر داده و یک ولتاژ بسیار ضعیف (در حد میلی‌ولت) تولید می‌کند. ما در انتخاب لودسل برای نوار نقاله حساسیت بالایی به خرج می‌دهیم؛ زیرا این سنسور دائماً تحت لرزش‌های شدید و نیروهای جانبی مخرب است. استفاده از لودسل‌های استنلس استیل با درجه حفاظت محیطی بالا (IP67 یا IP68) برای تضمین طول عمر سنسور در محیط‌های خشن معدنی الزامی است.

کالیبراسیون سنسور وزن نوار نقاله

دقیق‌ترین و گران‌ترین سنسور نوار نقاله هم بدون کالیبراسیون صحیح، اعدادی کاملاً غلط به ما تحویل می‌دهد. ما فرآیند کالیبراسیون (Calibration) را برای صفر کردن خطاها و تعریف مرجع وزنی انجام می‌دهیم. این پروسه معمولاً شامل دو مرحله اصلی است:

1. کالیبراسیون صفر (Zero Calibration): در این مرحله، نوار نقاله را بدون بار روشن می‌کنیم. سیستم توزین، وزن خودِ تسمه و رولیک‌ها را در چند دور کامل اندازه‌گیری کرده و آن را به عنوان “وزن مرده” یا صفر (Tare) ذخیره می‌کند. این کار باعث می‌شود وزن تجهیزات از وزن مواد خالص کسر شود.
2. کالیبراسیون اسپن (Span Calibration): برای اینکه سنسور نوار نقاله بفهمد چه مقدار سیگنال الکتریکی معادل چه وزنی است، ما از “وزنه‌های مرجع” استفاده می‌کنیم. روش رایج، استفاده از زنجیر کالیبراسیون (Test Chain) است؛ زنجیری با وزن مشخص در هر متر که روی تسمه پهن می‌شود تا شرایط بارگذاری واقعی را شبیه‌سازی کند. با مقایسه وزن نشان داده شده توسط سنسور و وزن واقعی زنجیر، ضریب اصلاح محاسبه و اعمال می‌شود.

استانداردهای حفاظتی سنسور نوار نقاله

انتخاب یک سنسور فقط به عملکرد آن محدود نمی‌شود؛ دوام و بقای سنسور در شرایط سخت صنعتی، عاملی تعیین‌کننده است. محیط‌هایی که نوار نقاله‌ها در آن کار می‌کنند، اغلب مملو از آلاینده‌ها هستند. ما برای اطمینان از اینکه سنسور نوار نقاله بلافاصله پس از نصب دچار خرابی نگردد، باید به استانداردهای حفاظتی بین‌المللی (Ingress Protection) توجه ویژه‌ای داشته باشیم. عدم رعایت این استانداردها به معنای نفوذ رطوبت یا گرد و غبار به داخل محفظه سنسور و سوختن مدارات الکترونیکی یا قفل شدن مکانیزم‌های مکانیکی خواهد بود.

اهمیت درجه حفاظت IP در سنسورهای کانوایر

کد IP (Ingress Protection) یک معیار جهانی است که مقاومت تجهیزات الکتریکی را در برابر نفوذ اجسام جامد و مایعات نشان می‌دهد. ما برای سنسور نوار نقاله که در فضای باز یا کارخانجات سیمان و فولاد نصب می‌شود، حداقل درجه حفاظت IP65 را الزامی می‌دانیم.

• عدد اول (6) نشان می‌دهد که سنسور کاملاً “ضد غبار” است و هیچ ذره‌ای وارد آن نمی‌شود.
• عدد دوم (5 یا بالاتر) مقاومت در برابر آب را نشان می‌دهد.اگر خط انتقال در معرض شستشوی مداوم با فشار آب است، ما حتماً از سنسورهایی با استاندارد IP67 (غوطه‌وری موقت) استفاده می‌کنیم تا از آب‌بندی کامل اطمینان حاصل کنیم.

سنسور نوار نقاله ضد گرد و غبار

در معادن و صنایع سیمان، گرد و غبار ریز و ساینده دشمن اصلی تجهیزات ابزار دقیق است. نفوذ این ذرات به داخل میکروسوئیچ‌ها باعث ایجاد لایه عایق روی کنتاکت‌ها شده و مانع از عبور جریان می‌شود (سیگنال خطا). همچنین در سنسورهای مکانیکی مثل دریفت سوئیچ، غبار باعث گریپاژ کردن بلبرینگ‌ها و بازوی متحرک می‌شود. ما در این شرایط از سنسور نوار نقاله با کاسه‌نمدهای تقویت شده و بدنه یکپارچه ریخته‌گری (Die-cast) استفاده می‌کنیم. طراحی بدنه باید به گونه‌ای باشد که گوشه‌ها و زوایای تیز کمتری داشته باشد تا از انباشت لایه‌های ضخیم خاک روی سنسور جلوگیری شود.

سنسور نوار نقاله ضد انفجار (ATEX)

در محیط‌هایی که غبار قابل اشتعال (مانند زغال‌سنگ، گوگرد یا غلات) یا گازهای انفجاری وجود دارد، کوچکترین جرقه الکتریکی داخل سنسور می‌تواند باعث فاجعه شود. در این مناطق که به عنوان “محیط‌های خطرناک” (Hazardous Areas) طبقه‌بندی می‌شوند، ما ملزم به استفاده از سنسور نوار نقاله ضد انفجار با گواهی ATEX هستیم.

این سنسورها با دو استراتژی طراحی می‌شوند:

1. محفظه ضد شعله (Ex d): بدنه سنسور آنقدر قوی است که اگر انفجاری داخل آن رخ دهد، به بیرون سرایت نمی‌کند.
2. ایمنی ذاتی (Ex i): مدار الکترونیکی سنسور نوار نقاله با سطح انرژی و ولتاژ بسیار پایین کار می‌کند، به طوری که اصلاً انرژی لازم برای ایجاد جرقه اشتعال‌زا را ندارد.

شرایط محیطی موثر بر انتخاب سنسور

علاوه بر استانداردهای حفاظتی، ما باید شرایط فیزیکی محیط را نیز در انتخاب سنسور نوار نقاله دخیل کنیم. یک سنسور ممکن است IP67 داشته باشد اما در دمای منفی ۳۰ درجه یا گرمای شدید کوره از کار بیفتد. ما این پارامترها را به عنوان “محدودیت‌های عملیاتی” می‌شناسیم که نادیده گرفتن آن‌ها منجر به خرابی‌های زودرس، خطاهای کاذب و هزینه‌های تعویض مکرر می‌شود.

تاثیر دما بر عملکرد سنسورهای نوار نقاله

نوسانات شدید دمایی یکی از چالش‌های اصلی برای قطعات مکانیکی و مدارهای الکترونیکی است. در محیط‌های برودتی (مانند معادن روباز در فصول سرد)، ویسکوزیته گریس موجود در بلبرینگ‌های سنسور نوار نقاله افزایش یافته و سفت می‌شود. این پدیده باعث کندی حرکت محور، تاخیر در ارسال سیگنال یا حتی گیرپاژ کامل قطعه می‌گردد. راهکار فنی ما در این شرایط، استفاده از سنسورهایی مجهز به “روان‌کارهای مخصوص دمای پایین” یا دارای هیتر داخلی (Internal Heater) است تا دمای کاری قطعات حفظ شود.

در مقابل، در صنایعی مانند فولاد یا سیمان که دمای محیط بسیار بالا است، قطعات پلاستیکی و آب‌بندهای معمولی (Seals) خشک شده و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. در این نقاط، انتخاب صحیح شامل استفاده از سنسورهایی با بدنه فلزی و واشرهای مقاوم حرارتی از جنس سیلیکون یا وایتون (Viton) است که در برابر دفرمه شدن مقاوم هستند.

مقاومت سنسور در برابر رطوبت و خوردگی

در کارخانجات فرآوری مواد شیمیایی (پتروشیمی‌ها) یا محیط‌های ساحلی با رطوبت بالا و نمک، سنسور نوار نقاله دائماً در معرض حمله خوردگی شیمیایی است. بدنه‌های آلومینیومی معمولی در برابر بخارات اسیدی یا آب شور به سرعت واکنش نشان داده، اکسیده و پودر می‌شوند. ما برای این محیط‌ها، اکیداً توصیه می‌کنیم از سنسورهایی با بدنه “استنلس استیل ۳۱۶” (Stainless Steel) یا بدنه‌های پلیمری تقویت شده با الیاف شیشه (GRP) استفاده شود. این متریال‌ها تضمین می‌کنند که شفت‌ها و فنرهای داخلی سنسور حتی پس از سال‌ها قرارگیری در محیط اسیدی، سالم باقی بمانند و در لحظه خطر، عملکرد ایمنی خود را به درستی انجام دهند.

اصول سیم‌کشی مدار فرمان نوار نقاله

کارآمدترین سنسور نوار نقاله نیز اگر به صورت صحیح در مدار فرمان قرار نگیرد، هیچ امنیتی ایجاد نخواهد کرد. ما در طراحی و نقشه‌کشی تابلو برق، از یک اصل مهندسی پیروی می‌کنیم: “طراحی بر مبنای خرابی امن” (Fail-Safe). سیم‌کشی سنسورهای حفاظتی تفاوت‌های بنیادی با سنسورهای نظارتی دارد و باید از لاجیک‌های خاصی پیروی کند تا در صورت قطع شدن کابل یا خرابی داخلی سنسور، سیستم به سمت وضعیت خطرناک نرود و دستگاه را متوقف کند.

سری کردن سنسورهای حفاظتی در مدار

ما تمام سنسورهای ایمنی حیاتی مانند پول کورد سوئیچ‌ها، دریفت سوئیچ‌ها (بخش تریپ) و لیمیت سوئیچ‌های حد نهایی را به صورت “سری” (Series) در مدار فرمان قرار می‌دهیم. منطق فنی این کار بسیار مهم است: اگر هزاران متر کابل در طول مسیر وجود داشته باشد و حتی یک سنسور نوار نقاله عمل کند، یا اگر کابل ارتباطی در هر نقطه‌ای پاره شود، مسیر جریان الکتریکی بوبین کنتاکتور قطع شده و موتور متوقف می‌شود. ما همیشه از کنتاکت‌های “بسته” (NC – Normally Closed) برای مدار ایمنی استفاده می‌کنیم. اگر از کنتاکت باز (NO) استفاده کنیم، در صورت پارگی سیم، سیستم متوجه خرابی نمی‌شود و در لحظه خطر عمل نخواهد کرد.

نقشه کلی مدار اینترلاک نوار نقاله

در خطوط تولیدی که شامل چندین کانوایر پشت سر هم هستند، ما از سیستم “اینترلاک” (Interlock) بهره می‌بریم. در این ساختار، وضعیت سنسور نوار نقاله خروجی (Downstream) به عنوان “شرطِ لازم” برای روشن شدن نوار نقاله ورودی (Upstream) تعریف می‌شود. یعنی مدار فرمان طوری طراحی می‌شود که تا زمانی که زیرو اسپید سوئیچِ نوار جلویی سیگنال “حرکت نرمال” را ارسال نکند، نوار قبلی اجازه استارت خوردن ندارد. این لاجیک سیم‌کشی که توسط سیگنال‌های سنسورها تغذیه می‌شود، مانع از ریزش مواد روی نوار نقاله‌ای که خاموش یا خراب است، می‌شود.

کابل مناسب برای سنسورهای نوار نقاله

انتخاب کابل نامناسب، یکی از دلایل اصلی خطاهای کاذب در سیستم‌های ابزار دقیق است. ما برای سنسور نوار نقاله، به ویژه در مسیرهای طولانی، ملزم به استفاده از کابل‌های “شیلد دار” (Shielded) هستیم. این شیلد از تاثیر نویزهای الکترومغناطیسی (EMC) ناشی از موتورهای قدرتمند و کابل‌های فشار قوی بر روی سیگنال‌های ضعیف سنسور (مخصوصاً سنسورهای آنالوگ مثل لودسل یا سنسور سرعت) جلوگیری می‌کند. همچنین در محیط‌های خشن صنعتی که احتمال سقوط اجسام یا جوندگی توسط حیوانات وجود دارد، استفاده از کابل‌های “آرمور دار” (Armored) برای حفاظت فیزیکی از مسیر سیگنال سنسور ضروری است.

عیب‌یابی سنسورهای نوار نقاله

پس از نصب و راه‌اندازی، چالش اصلی تیم‌های نگهداری و تعمیرات، پایش مداوم عملکرد تجهیزات ابزار دقیق است. گاهی اوقات سنسور نوار نقاله بدون دلیل مشخصی فرمان توقف می‌دهد (False Trip) و گاهی در لحظه بروز خطر واقعی، عمل نمی‌کند. ما به عنوان کارشناس فنی باید بتوانیم ریشه این مشکلات را سریعاً شناسایی کنیم، زیرا هر ساعت توقف خط به معنای ضرر مالی مستقیم است. در این بخش، راهکارهای عملی برای عیب‌یابی رایج‌ترین مشکلات سنسورها را بررسی می‌کنیم.

علت عمل نکردن پول کورد سوئیچ

اگر طناب کشیده می‌شود اما میکروسوئیچ داخلی عمل نمی‌کند و سیستم قطع نمی‌گردد، معمولاً مشکل به تنظیمات مکانیکی بازمی‌گردد. شایع‌ترین علت، عدم تنظیم صحیح “کشش اولیه” فنر است. اگر فنر انتهای طناب بیش از حد شل باشد، نیروی دست اپراتور صرفاً صرف گرفتن “خلاصی طناب” می‌شود و نیروی کافی برای جابجایی اهرم سنسور نوار نقاله تولید نمی‌شود.

عامل دوم، شرایط محیطی است. در فصول سرد، نفوذ رطوبت به داخل محور اهرم و یخ‌زدگی آن، باعث قفل شدن مکانیزم می‌شود. همچنین در محیط‌های بسیار آلوده، تجمع سیمان یا گل خشک شده روی شفت ورودی سنسور، مانع از حرکت روان آن می‌گردد. ما توصیه می‌کنیم در بازدیدها، حتماً روانی حرکت محور و وضعیت فنرها بررسی شود.

دلایل آلارم کاذب در دریفت سوئیچ

یکی از شکایات پرتکرار در واحدهای صنعتی، قطع شدن مکرر مدار توسط دریفت سوئیچ است، در حالی که تسمه ظاهراً در مسیر درست حرکت می‌کند. ما در عیب‌یابی این مورد، اغلب متوجه می‌شویم که “لرزش‌های مکانیکی” عامل اصلی هستند. اگر پایه سنسور نوار نقاله روی بخشی از شاسی نصب شده باشد که ارتعاش زیادی دارد (مثل نزدیکی درام‌ها)، بازوی سنسور مدام تکان خورده و کنتاکت لحظه‌ای می‌دهد.

راهکار فنی ما در این شرایط، استفاده از لرزه‌گیرهای پلاستیکی زیر پایه سنسور یا جابجایی محل نصب به نقطه‌ای با ثبات بیشتر است. همچنین شل بودن فنر برگشت‌دهنده بازو (Return Spring) نیز می‌تواند باعث شود بازو با کوچکترین برخورد یا حتی وزش باد شدید، حرکت کرده و آلارم خطا ارسال کند.

تست دوره‌ای و چک لیست نگهداری سنسورها

ما نباید تا زمان وقوع حادثه منتظر بمانیم تا از عملکرد صحیح سنسور نوار نقاله مطمئن شویم. یک برنامه نگهداری پیشگیرانه (PM) مدون باید اجرا شود. چک لیست پیشنهادی ما شامل موارد زیر است:

• تست عملکردی (Function Test): ماهی یکبار باید طناب پول کورد در طول مسیر کشیده شود و بازوی دریفت سوئیچ با دست تحریک گردد تا از قطع شدن کنتاکتور اصلی اطمینان حاصل شود.
• بازرسی فیزیکی: چک کردن سلامت روکش کابل‌ها، عدم شکستگی غلطک‌های پلیمری و عدم زنگ‌زدگی شدید فنرهای کششی.
• نظافت و کالیبراسیون: پاک کردن لایه گرد و غبار از روی چشمی‌های نوری و تنظیم مجدد فاصله (Gap) بین سنسور سرعت و شفت درام.

خرید سنسور و تجهیزات نوار نقاله از امید عمران

تامین قطعات ابزار دقیق با استانداردهای حفاظتی بالا، دغدغه اصلی مدیران فنی و مسئولین خرید است. شرکت امید عمران با شناخت دقیق از چالش‌های صنایع معدنی و خطوط تولید، طیف کاملی از انواع سنسور نوار نقاله شامل پول کورد سوئیچ، دریفت سوئیچ، سنسورهای سرعت و لول سوئیچ‌ها را تامین و عرضه می‌کند.

رویکرد ما در واحد بازرگانی، ارائه تجهیزاتی است که دقیقاً با مشخصات فنی (IP و ATEX) مورد بحث در این مقاله مطابقت داشته باشند. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره فنی جهت انتخاب سنسور مناسب با شرایط محیطی خطوط خود و استعلام قیمت تجهیزات، با کارشناسان فنی ما در ارتباط باشید تا از سازگاری کامل قطعات با مدار فرمان سیستم‌های خود اطمینان حاصل کنید.